Agnieszka Maliszewska Pierwsza Wiceprezydent COGECA uczestniczyła w spotkaniu z Przewodniczącym Rady  ds. Rolnictwa i Rybołówstwa, Ministrem Luis Planas Puchades - Polska Izba Mleka

W dniu dzisiejszym tj. 23.10.2023 Agnieszka Maliszewska Pierwsza Wiceprezydent COGECA uczestniczyła w spotkaniu z Przewodniczącym Rady  ds. Rolnictwa i Rybołówstwa, Ministrem Luis Planas Puchades

Podczas spotkania Agnieszka Maliszewska – Dyrektor Biura Polskiej Izby Mleka oraz pierwsza wiceprezydent COGECA poruszyła następujące kwestie:

– Wyjeżdżamy w wyjątkowych chwilach, z wojną w Europie obok mojej ojczyzny Polski, z eskalacją konfliktu izraelsko-palestyńskiego. Podczas gdy nasze serca kierują się ku ofiarom tych dramatycznych wydarzeń oczywiste jest, że wszystko to ma również konsekwencje dla naszych łańcuchów dostaw żywności, tak strategicznych dla złagodzenia braku bezpieczeństwa żywnościowego.

– Rola spółdzielni rolniczych jest jeszcze ważniejsza w tej „gospodarce wojennej”; kluczowe jest wzmocnienie współpracy między rolnikami poprzez dzielenie się ryzykiem, stabilność cen dla członków-rolników oraz praca nad efektywnym wykorzystaniem dostępnych zasobów, w tym energii.

– Podczas spotkania Maliszewska skomentowała niektóre konkretne tematy dzisiejszej agendy Rady, ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji na rynkach rolnych.

I.            Sytuacja rynkowa w szczególności po inwazji na Ukrainę

– W okresie letnim unijni rolnicy zostali silnie dotknięci ekstremalnymi warunkami pogodowymi, zwłaszcza w odniesieniu do upraw, z bardzo słabymi zbiorami w wielu regionach, zwłaszcza w Europie południowej i północnej, podczas gdy koszty nakładów pozostają niezwykle wysokie, a ceny nawozów zaczynają ponownie rosnąć.

– Szczególnie ucierpiała produkcja buraków cukrowych, zbóż, nasion oleistych, oliwy z oliwek, niektórych owoców i warzyw, wina i chmielu. W niektórych przypadkach wysokie ceny konsumpcyjne i wysoki popyt zrekompensują straty, ale nie w przypadku wszystkich towarów.

– Jeśli chodzi o sektor hodowlany, sytuacja jest dość pozytywna, z wyjątkiem sektora mleczarskiego, w którym ceny nadal spadają zgodnie z globalnym trendem. Należy jednak zauważyć, że afrykański pomór świń (ASF) nadal niebezpiecznie się rozprzestrzenia, co może poważnie wpłynąć na sektor.

– Co więcej, nasza czerwcowa prognoza, potwierdzona przez ostatnie dane otrzymane od naszych rolników, pokazuje, że był to najgorszy sezon dla zbóż od 2007 roku (10% poniżej średniej z ostatnich 5 lat). Co więcej, nie odzwierciedla to problemów jakościowych, których doświadczamy również w przypadku upraw pierwotnie przeznaczonych na żywność, a które zostały zdegradowane do celów paszowych lub nawet bioenergetycznych. Na przykład w Polsce i Szwecji szacuje się, że 50% zbiorów jest niskiej jakości.

– Sytuacja ta stwarza dwa główne problemy:

1.           Pierwszy jest oczywiście związany z globalną dostępnością i przystępnością cenową żywności i pasz. Chociaż nie powinno być niedoborów, rynek może być bardzo napięty i niestabilny, co będzie miało wpływ na przystępność cenową żywności w UE, a nawet dostępność w niektórych regionach świata.

2.           Drugim problemem jest rentowność gospodarstw rolnych w UE. Bardzo niskie zbiory w połączeniu z niezwykle wysokimi kosztami produkcji, głównie ze względu na wysokie ceny nawozów, spowodowały poważny wpływ na wyniki ekonomiczne rolników.

– Ponownie wzywamy Komisję Europejską do przyznania odstępstw nie tylko od GAEC 7 i 8, ale ogólnie od warunkowości, aby uwzględnić zmienne sytuacje w państwach członkowskich, ale także wymogi dotyczące ekoprogramów i zobowiązań rolno-środowiskowo-klimatycznych ze względu na konsekwencje warunków klimatycznych doświadczonych w tym roku, których skutki będą odczuwalne również w przyszłym roku.

– Decyzja w sprawie odstępstw musi zostać podjęta wkrótce i w drodze rozporządzenia wykonawczego. Chociaż zmiany w planach strategicznych WPR mogą być rozwiązaniem, nie przynoszą one wymaganej reakcji UE na ten problem, ani nie zapewniają rolnikom jasnych wskazówek w odpowiednim czasie.

– Potrzebujemy wspólnego podejścia dla wszystkich rolników doświadczających skutków tych ekstremalnych warunków pogodowych i wyjątkowo wysokich kosztów nakładów.

Ukraina

Członkowie Copa i Cogeca w pełni rozumieją znaczenie wspierania swoich ukraińskich kolegów rolników w trudnym okresie wojny i wykazali się wielką solidarnością w ich sprawie.

Ze względu na środki liberalizacji handlu wprowadzone po raz pierwszy jako środek tymczasowy w czerwcu 2022 r. i przedłużone w 2023 r., wpływ na naszych producentów ogromnych ilości ukraińskiego eksportu, a mianowicie w sektorach zbóż/nasion oleistych, drobiu i cukru, jest nie do utrzymania.

Unijni rolnicy nie mogą sami ponosić konsekwencji wojny!  Wzywamy do stworzenia bardziej efektywnych szlaków tranzytowych i ustalenia maksymalnych progów importowych dla miejsc docelowych w UE.

Wzywamy Komisję do przeanalizowania wpływu na producentów z UE przed jakimkolwiek przyszłym rozszerzeniem liberalizacji handlu z Ukrainą.

Przy obecnych przepisach i w celu uniknięcia pogorszenia sytuacji w krajach sąsiednich, a teraz na całym rynku UE, należy znaleźć rozwiązanie, które nadal pozwoli na kontynuację eksportu w tempie i ilościach, które mogą być zarządzane i wchłaniane przez rynek europejski, bez wywierania jeszcze większej presji na naszych producentów.

Copa i Cogeca wnioskują o następujące środki:

– Kontynuowanie międzynarodowych wysiłków na rzecz ułatwienia przepływu towarów z portów Morza Czarnego, tak aby ponownie stało się ono głównym kanałem eksportowym.

– Należy przeznaczyć więcej inwestycji na poprawę logistyki i infrastruktury, aby umożliwić prawidłowe funkcjonowanie szlaków solidarnościowych i zwiększyć ich liczbę.

– Zapewnienie, by produkty wprowadzane na jednolity rynek spełniały niezbędne normy fitosanitarne. Kluczem do zapewnienia tego są zwiększone inwestycje UE w kontrole graniczne i wsparcie celne.

– Rynki docelowe dla wszystkich wysyłek ukraińskich towarów rolnych podlegających liberalizacji handlu powinny być z góry określone przed wjazdem do państw członkowskich UE. Powinien zostać wprowadzony system zapewniający, że dotrą one do tego miejsca przeznaczenia i nie trafią gdzie indziej (system depozytowy).

– Obecnie zdolności magazynowe w państwach członkowskich sąsiadujących z Ukrainą są całkowicie zapełnione i nie są w stanie poradzić sobie z nadchodzącymi zbiorami kukurydzy. Potrzebujemy zatem pilnych działań, aby zaradzić obecnej sytuacji.

– Biorąc pod uwagę szybki i stały wzrost eksportu, należy wprowadzić próg importu prowadzący do automatycznego i natychmiastowego uruchomienia środków ochronnych. Te środki ochronne powinny być stosowane w odniesieniu do każdego towaru rolnego podlegającego liberalizacji handlu, gdy tylko przywóz odbywający się w ciągu kwartału przekroczy kwartalną średnią przywozu dla kombinacji lat 2021 i 2022. Stanowiłoby to już ogromny wysiłek dla unijnych rolników.

– Główny środek ochronny polegałby na tym, że wszelkie produkty importowane powyżej tej średniej kwartalnej powinny być eksportowane poza UE. Pomiar ilości opierałby się na systemie nadzoru DG TAXUD.

Takie przepisy zmniejszyłyby obciążenie producentów UE w krajach sąsiednich i zapewniłyby, że towary dotrą do krajów słabiej rozwiniętych. Wariant 1 może być skomplikowany do zastosowania z praktycznego punktu widzenia.

II.           Dyrektywa ramowa w sprawie odpadów – aspekty związane z żywnością

– Rolnicy i spółdzielnie z zadowoleniem przyjmują propozycję KE i potwierdzają nasze zaangażowanie w zapobieganie stratom żywności i ograniczanie jej marnotrawienia. Zaangażowanie to wynika z dwojakiego przekonania: a) nic wartościowego nie powinno być wyrzucane bez powodu; b) ograniczenie marnotrawstwa żywności jest nie tylko obowiązkiem społecznym i środowiskowym, ale także szansą ekonomiczną.

– W ciągu ostatniej dekady poczyniliśmy znaczne kroki w kierunku ograniczenia strat i marnotrawstwa żywności poprzez efektywne wykorzystanie zasobów naturalnych i minimalizację strat żywności, przy jednoczesnym zapewnieniu bezpieczeństwa żywnościowego i wzmocnieniu gospodarki o obiegu zamkniętym. W tym celu aktywnie zaangażowaliśmy się w wiele projektów.

– Z zadowoleniem odnotowujemy, że choć ambitny, wniosek uwzględnia specyfikę produkcji podstawowej (okoliczności, które są poza kontrolą producentów podstawowych, które są zarówno nieprzewidywalne, jak i nieuniknione, takie jak niekorzystne warunki pogodowe i zmiany w ostatniej chwili lub anulowanie zamówień od kontrahentów) i nie określa dla niej obowiązkowych celów w zakresie redukcji odpadów żywnościowych.

– Ubolewamy jednak nad brakiem definicji strat żywności. Aby ułatwić realizację celów dla etapów przetwarzania i produkcji, wzywamy do opracowania wytycznych, w tym definicji odpadów żywnościowych, produktów ubocznych i produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego. Proponujemy, aby rokiem bazowym był 2022, a nie 2020.