Poniżej informacje z posiedzenia Grupy Ekspertów w zakresie sytuacji na rynku mleka i przetworów mlecznych, przedstawione przez Komisję Europejską podczas posiedzenia 20 kwietnia 2023 r. Podczas posiedzeń nie jest zapewnione tłumaczenie na język polski.

Prezentacja Komisji:

• 28 marca 2023 r. odbyło się 45. posiedzenie Rady Ekonomicznej Obserwatorium Rynku Mleka. Sprawozdanie i prezentacje są dostępne na stronie internetowej:https://agriculture.ec.europa.eu/data-and-analysis/markets/overviews/market-observatories/milk/mmo-meeting-reports_en . Podczas ww. posiedzenia dyskutowano nt. sytuacji na rynku mleka, kosztów pasz, poziomu zapasów, marż, unijnego handlu z krajami trzecimi, sprzedaży detalicznej oraz nt. prognozy krótkoterminowej. Komisja zacytowała ostatnią część sprawozdania, w której podkreśla się, że unijna produkcja mleka może nieznacznie obniżyć się w 2023 r., wraz ze spadkiem pogłowia krów mlecznych przekraczającym wzrost wydajności krów mlecznych. Unijny eksport może ulec poprawie w 2023 r., wraz z ożywieniem popytu w Chinach. Koniunktura gospodarcza poprawiła się, niemniej rynek jest nerwowy, poszukując kierunku, który trudno określić. Rynki mleczne ustabilizowały się na przestrzeni luty-marzec 2023 r. w ramach delikatnej równowagi, która może się utrzymać, jeżeli wzrost produkcji mleka pozostanie umiarkowany, a popyt silny.
• Wzrost skupu mleka w UE jest kontynuowany, 6. miesiąc z rzędu, tj. od września 2022 r. W lutym 2023 r. skup mleka w UE wzrósł w relacji rocznej o +0,5% r/r, tj. +59 tys. ton. W okresie styczeń-luty 2023 r. unijny skup mleka wzrósł +0,8% r/r. W lutym 2023 r. znaczący wzrost r/r dotyczył przede wszystkim DE (+2,3%; +57 tys. ton), NL (+4%; +43 tys. ton), BE (+5%; +17 tys. ton i PL (+1%; +10 tys. ton); ponadto RO (+12,8%; +10 tys. ton) i BG (+9,8%; +5 tys. ton). Skup mleka był niższy we FR (-1,2%; -22 tys. ton), IE (-1,7%; -6 tys. ton), IT (-3%; -32 tys. ton) i ES (-1,9%; -11 tys. ton). Głębokie, procentowe spadki dotyczyły HU (-7,3%), HR (-6,6%), LT (-4,9%) i MT (-4,5%). W okresie styczeń-luty 2023 r. skup mleka był wyższy r/r w DE (+3%), NL (+4,4%), BE (+4,7%), PL (+1,3%), SE, DK, RO, BG i w krajach bałtyckich, za wyjątkiem LT (-4,8%). Produkcja mleka rośnie również w USA, UK i NZ, ale maleje w Australii. Produkcja mleka UE, Australii, NZ, USA i UK w okresie styczeń-luty 2023 r. wyniosła 47,7 mln ton i była wyższa w relacji rocznej o +0,9%.
• W okresie styczeń-luty 2023 r., w relacji rocznej, UE zwiększyła produkcję masła (+3,4%), OMP (+4,3%), śmietanki (+3,8%), mleka pitnego (+0,9%) i serów (+0,9%) oraz obniżyła produkcję PMP (-3,1%), mleka zagęszczonego (-2,8%) oraz napojów fermentowanych (-0,1%).
• Średnia cena skupu mleka w UE obniża się sezonowo, ale jest nadal na historycznie wysokim poziomie w tym okresie roku. Średnia cena skupu mleka w lutym 2023 r. ukształtowała się na poziomie 53,3 euro/100 kg, tj. -4,3% m/m i +25,5% r/r. Wg prognoz, w marcu 2023 r. cena skupu mleka ukształtuje się na poziomie 51,8 euro/100 kg. W lutym 2023 r. cena skupu mleka obniżyła się r/r w 21 p.cz., w tym najgłębszy spadek cen odnotowały LT (-17% m/m; -19,8% r/r) i LV (-20,7% m/m; -20,3% r/r). Wg prognoz ceny mleka w marcu 2023 r. nieznacznie wzrosną na LT i w LV. Ceny nieznacznie wzrosły we FR (+0,3% m/m), ES(+0,7% m/m) i IT (+0,4% m/m). W lutym 2023 r. ceny mleka we wszystkich p.cz., za wyjątkiem LT, MT i LV, były wyższe r/r.
• W lutym 2023 r. udział mleka ekologicznego w skupionym mleku ogółem ukształtował się na poziomie 4%, na podstawie powiadomień z 23 p.cz. W 4 p.cz. – LV, SK, RO, EE – cena skupu mleka ekologicznego była znacząco niższa względem ceny mleka konwencjonalnego. W lutym 2023 r. średnia ważona cena skupowanego mleka ekologicznego ukształtowała się na poziomie 58,5 euro/100 kg.
• Od początku roku do 15 tygodnia 2023 r. średnie unijne ceny przetworów mlecznych obniżyły się, w zależności od produktu, od -11,8% (Cheddar) do -19,1% (Edam), za wyjątkiem sera Emmental, w przypadku którego cena obniżyła się o -2,4%. W tym okresie cena masła obniżyła się o -16,1%, a OMP o -18,2%. W 15. tygodniu 2023 r. cena masła wyniosła 472 euro/100 kg (-32% r/r), a OMP 239 euro/100 kg (-43% r/r). Obecnie ceny masła i OMP są wyższe względem średniej 5-letniej jedynie odpowiednio o +2% oraz +1,1%. Ceny masła są stabilne od lutego 2023 r., na poziomie ok. 470-475 euro/100 kg.
• Spadek cen masła i OMP wzmacnia unijny eksport. W styczniu 2023 r. unijny eksport przetworów mlecznych ogółem ilościowo (w ekwiwalencie mleka) był wyższy w relacji rocznej o +1% oraz +20% wartościowo. W styczniu 2023 r. unijny eksport (z UK) masła wzrósł +22% r/r, a OMP +16% r/r. Główne kierunki eksportu masła: UK (+16%), USA (+97%), Chiny (-40%) i Korea Płd. (+32%). Główne kierunki eksportu OMP i dynamika zmian r/r: Chiny (+69%; 9,5 tys. ton; 2. najlepszy wynik dla stycznia), Indonezja (-58%), Jemen (-57%), Egipt (+41%). Unijny eksport serów obniżył się o -4%, zwłaszcza z uwagi na niższy eksport do Japonii. Główne kierunki eksportu serów: UK (+9%), Japonia (-36%), USA (+2%) i Szwajcaria (+2%). W styczniu 2023 r. UE odnotowała duży spadek w eksporcie PMP w relacji rocznej (-28%). Główne kierunki eksportu PMP: Oman (-24%), Chiny (-54%), UK (+4%). W styczniu 2023 r. Chiny zmniejszyły ogólny import masła i oleju maślanego (-22%), OMP (-29%), PMP (-80%) oraz mleka zagęszczonego (-80%) oraz zwiększyły importu serów (+9%), serwatki (+72%) i laktozy (+29%).
• W okresie od stycznia do 10 kwietnia 2023 r. unijny import przetworów mlecznych z Ukrainy był niższy w relacji rocznej, niemniej 4-krotnie wyższy niż w analogicznym okresie 2021 r. Wartość tego importu jest niska (ponad 12 mln euro). Importowano przede wszystkim kazeinę oraz OMP (dane TAXUD).

Źródło: Prezentacja Komisji Europejskiej z 20 kwietnia 2023 r.

• W trakcie dyskusji głos zabrały LT i LV, gdzie spadki cen skupu mleka są najgłębsze, wnioskując do Komisji o wsparcie sektora mleczarskiego. Komisja podkreśliła m.in., że spadki cen skupu mleka na LT i LV w styczniu i lutym 2023 r. były bardzo głębokie, niemniej należy mieć na uwadze, że poprzedzające wzrosty cen były bardzo znaczące. W tych dwóch p.cz. w latach 2020-2022 ceny skupu mleka wzrosły dwukrotnie. Na LT od czerwca 2020 r. do października 2022 r. średnia cena skupu mleka wzrosła o +120%. W okresie październik 2022 r. – luty 2023 r. cena skupu mleka obniżyła się co prawda o 1/3, ale w marcu 2023 r. cena wzrosła m/m do poziomu 38,19 euro/100 kg, tj. +3,7%. Komisja zdaje sobie sprawę, że producenci mleka są w trudnej sytuacji. Komisja nie uznaje bieżącej sytuacji w sektorze mleczarskim za kryzysową.

Źródło: Prezentacja Komisji Europejskiej z 20 kwietnia 2023 r.

• Komisja poinformowała, że podczas posiedzenia Komitetu Horyzontalnego 19 kwietnia 2023 r. został poddany pod głosowanie projekt rozporządzenia wykonawczego zmieniającego rozporządzenie wykonawcze Komisji 2020/761 z dnia 17 grudnia 2019 r. ustanawiające zasady stosowania rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1306/2013, (UE) nr 1308/2013 i (UE) nr 510/2014 w odniesieniu do systemu administrowania kontyngentami taryfowymi przy wykorzystaniu pozwoleń (Dz. Urz. UE L 185 z 12.06.2020, str. 24, z późn. zm.). Oczekuje się, że rozporządzenie zostanie opublikowane i wejdzie w życie w maju 2023 r. Od 1 lipca 2023 r., unijny import mleka w proszku do Republiki Dominikańskiej staje się bezcłowy i bezkontyngentowy.

źródło: 
Wydział Produktów Zwierzęcych
Departament Rynków Rolnych i Transformacji Energetycznej Obszarów Wiejskich
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi